Canan Çakirlar, Erwin Dijkstra, Nicky van de Beek
Rijksmuseum van Oudheden
Op de slotavond van de Week van de Klassieken 2024 staat het oude Nabije Oosten centraal. In drie lezingen wordt het thema Mens en Natuur belicht vanuit drie geheel verschillende invalshoeken; archeologie, filologie en iconografie. In de eerste lezing laat Canan Çakirlar, universitair hoofddocent aan de Universiteit Groningen, zien wat de bioarcheologie ons leert over de menselijke invloed op de natuur in het oude Nabije Oosten. Vervolgens vertelt Erwin Dijkstra, promovendus aan de universiteit Leiden, welke informatie de spijkerschriftteksten ons verschaffen over de beleving van klimaatverandering in Mesopotamië. Tot slot toont Nicky van de Beek, promovenda aan de Universiteit Mainz, hoe de omgang met de natuur en de veranderlijke ecologie van het Nijldal wordt gereflecteerd in Oudegyptische grafkunst.
Deze slotavond vindt plaats in het Rijksmuseum van Oudheden; gratis aanmelden via de RMO-website.
| 20.00-20.05 | opening door Willemijn Waal (directeur NINO) |
| 20.05-20.30 | Canan Çakirlar (Universiteit Groningen) |
| 20.30-20.55 | Erwin Dijkstra (Universiteit Leiden) |
| 20.55-21.20 | Nicky van de Beek (Johannes Gutenberg-Universität Mainz) |
| 21.20 | Sluiting |
De meeste van onze huis- en boerderijdieren komen uit het Nabije Oosten; zelfs hertenkampen vinden hun oorsprong in deze regio. De invloed van de mens beperkte zich niet tot het domesticeren van wilde dieren; akkerbouw en tuinbouw, irrigatie, ontbossing, en het ontstaan van de eerste steden hebben de biodiversiteit van de Vruchtbare Sikkel continu veranderd. In deze lezing legt Canan Çakirlar uit hoe archeologische organische resten ons diepgaande inzichten kunnen verschaffen over de wijze waarop de mens de ‘Natuur’ in het oude Nabije Oosten heeft vormgegeven.
Van het vollopen van de Perzische Golf tot het verdwijnen van vele bossen: ook in het oude Nabije Oosten werden mensen geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering. En hun houding ten opzichte van dergelijke ontwikkelingen, die zich soms zelfs binnen een mensenleven lieten waarnemen, kan interessant zijn voor onze tijd. Niet per sé om oplossingen te vinden voor onze huidige problemen maar voor een alternatieve blik op de wereld en het omgaan met elkaar in tijden van koude, honger, vloed en vuur. In zijn lezing laat Erwin Dijkstra zien hoe we deze alternatieve blik kunnen ontwaren in de schriftelijke bronnen uit Mesopotamië en dan vooral in de verhalen die werden verteld.
De Oudegyptische graftombes staan vol scènes die de natuurlijke omgeving weergeven: van de rotswoestijn waar werd gejaagd op wilde dieren tot de moerassen langs de Nijl waar werd gevist en vogels gevangen. Die afbeeldingen staan niet zomaar in de graven. Ze tonen het economische belang van deze activiteiten en de status van de grafeigenaar. Maar als we goed kijken zien we ook iets van het wereldbeeld van de Egyptenaren weerspiegeld: over hoe men omging met de natuur en met de veranderlijke ecologie van het Nijldal.